Archiwum Filmowe

Szczegóły materiału

Maria Rzecka

Informacje ogólne:

Identyfikator 
MariaRzecka
Typ materiału 
Etiuda fabularna
Rok produkcji 
1950
Długość materiału 
00:20:51
Nośnik wyjściowy 
kaseta BetaCam
Kolor 
czarno-biały
Dźwięk 
udźwiękowiony
Uwagi 

Prawa autorskie:

Właściciele:
PWSFTviT

Profil na Filmpolski.pl:

Maria Rzecka

Opisy:

Maria Rzecka jest pracownicą tkalni. Gdy zauważa znaczący spadek jakości wytwarzanego materiału, postanawia skonfrontować się z dyrektorem fabryki, odpowiedzialnym za podjęcie decyzji o nieparowaniu szpul – procesie spowalniającym tempo produkcji, niezbędnym jednak do uzyskania towaru pierwszej klasy. Zignorowana przez kierownictwo, opisuje problem na łamach gazety. Mimo wielu nieprzyjemności, jakich doświadcza ze strony swojego środowiska, Rzecka nie poddaje się i jako korespondentka fabryczna doprowadza do przywrócenia najwyższych standardów w zakładzie.

Twórcy:

Sekwencje:

CZOŁÓWKA Ciemne plansze, białe napisy: 1. PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA FILMOWA PRZEDSTAWIA FILM P.T. 2. »MARIA RZECKA« 3. SCENARIUSZ I REALIZACJA: ZBIGNIEW KOCIUBA ZDJĘCIA: ANDRZEJ MUNK 4. MONTAŻ: JOANNA ROJEWSKA DŹWIĘK: TADEUSZ ALTMAN 5. KIEROWNIK PRODUKCJI DONAT BILSKI KIEROWNIK ZDJĘĆ: LEON BIAŁAS 6. OSOBY: Maria Rzecka – B. KSIĄŻKÓWNA Brat Rzeckiej – B. BAER Mateusz – W. ŁOSKOT Dyrektor fabryki – S. BUTRYM Sekretarka – H. KAMIŃSKA Sekretarz P.O.P. – W. KWASKOWSKI Redaktor – W. ŚCIBOR 7. SCENA Z I AKTU SZTUKI A. KORNIEJCZUKA P.T. "MAKAR DUBRAWA" W WYKONANIU ZESPOŁU PAŃSTWOWEGO TEATRU NOWEGO W ŁODZI. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 1 Do bram fabryki zmierza tłum rozpoczynających dzień pracy robotników. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 2 Tkalnia. Seria ujęć ukazujących działające na pełnych obrotach maszyny tkackie i doglądające produkcji tkanin pracownice. Jedną z nich jest tytułowa Maria Rzecka, która zatrzymuje się zaniepokojona przy kilku stanowiskach, kiedy dostrzega, że wytwarzane tkaniny nie mają gładkiej powierzchni – wystają z nich fragmenty nici. Spowalnia mechanizm maszyny, poprawiając ręcznie ułożenie materiału, jednak szybko okazuje się, że problem tkwi gdzie indziej. W tle widoczny transparent z hasłem: „PLAN 6-CIOLETNI to droga do SOCJALIZMU”. Maria porozumiewa się z innym pracownikiem, który zauważył to samo, co ona. Zdenerwowany mężczyzna ciska na podłogę kawałek tkaniny. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 3 Kobiety przebierają się w szatni ze strojów roboczych. Maria rozmawia ze współpracownicami; jedna przekonuje, że tego rodzaju błędy zdarzają się od zawsze, ale pozostałe przyznają jej rację, mówiąc, że i u nich od dwóch tygodni ciągle nawala – nie miały ani jednej primy. Bohaterka tłumaczy, że jej zdaniem to dlatego, że szpule nie są parowane. Na dowód pokazuje jedną z nich, której rozwinięta nić jest poskręcana w kilku miejscach. Starsza koleżanka podziela jej teorię. Kiedy inna stwierdza, że to zawracanie głowy, Maria protestuje, oświadczając, że dalej tak pracować nie można, po czym odchodzi, zwijając szpulę i wkładając ją do kieszeni. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 4 Maria wraca na halę tkalni i podchodzi do starszego kolegi, Mateusza. Słuchając jej, mężczyzna potakuje, następnie oboje przechodzą do pomieszczenia, w którym znajduje się zajęty jedzeniem majster. Kobieta pyta go, dlaczego przysyła nieparowane szpule. W odpowiedzi słyszy, że było takie rozporządzenie. Maria nie rozumie decyzji dyrekcji - przecież w ten sposób psuje się im robotę. Majster zasłania się niewiedzą, wspominając słowa dyrektora o oszczędności i kierując pracowników do niego – postanawiają więc złożyć wizytę przełożonemu. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 5 Za biurkiem siedzi przeglądająca dokumenty sekretarka. Otwierają się drzwi, na których znajduje się plakat przedstawiający robotników oraz hasło: „WKRACZAMY W PLAN 6-LETNI”. Do pokoju wchodzą Maria z Mateuszem, prosząc o rozmowę z dyrektorem. Sekretarka chłodnym tonem informuje ich, że ten jest bardzo zajęty. Przebitka na gabinet dyrektora, który siedzi za biurkiem i rozmawia przez telefon. Na ścianie nad nim wisi tablica wypełniona napisem: „PLAN 6-LETNI DROGĄ DO SOCJALIZMU”. Mężczyzna dyktuje treść telegramu do Ministerstwa Przemysłu Lekkiego w Warszawie: „Za ostatni miesiąc wykonano plan z nadwyżką 22,8%.” Kiedy odkłada słuchawkę, drzwi otwiera sekretarka, podchodząc do niego i zawiadamiając o przybyciu tkaczy w sprawie parowania szpul. Dyrektor nie chce, aby zawracali mu głowę. Tymczasem Maria i Mateusz zastanawiają się, które z nich powinno mówić jako pierwsze. Sekretarka wraca i oznajmia, że tak jak mówiła, dyrektor nie będzie rozmawiać z nimi w tej sprawie. Bohaterowie spoglądają po sobie w milczeniu i na skinienie Marii wychodzą. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 6 Maria otwiera drzwi, na których wisi tabliczka z napisem: „Organizacja Podstawowa POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ”, za nią wchodzi Mateusz. Ich oczom ukazuje się wiszący na ścianie portret Stalina. Poniżej, za biurkiem siedzi mężczyzna, którego bohaterka pyta, gdzie jest sekretarz. Ten informuje ją, że towarzysz Kubiak jest na zebraniu w świetlicy. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 7 Świetlica. Na ścianie wisi transparent z napisem: „KOBIETY PRACUJĄCE OLBRZYMIĄ REZERWĄ KLASY ROBOTNICZEJ”, poniżej skrzyżowane chorągiewki. Kamera ukazuje panoramę pomieszczenia. Z mównicy, za którą widnieje sztandar Związku Młodzieży Polskiej, do zgromadzonych przemawia redaktor. Obok, za stołem ozdobionym wezwaniem „OTOCZMY OPIEKĄ I POMOCĄ NOWE ROSNĄCE KADRY” siedzi siedem osób. Nad nimi znajdują się transparent z napisem: „BEZ SAMOKRYTYKI NIE MA WŁAŚCIWEGO WYCHOWANIA PARTII KLASY MAS – NIE MA BOLSZEWIZMU”, flaga z napisem „P.Z.P.R.” oraz grafika przedstawiająca gołąbka pokoju na tle kuli ziemskiej. Mężczyzna na mównicy ogłasza, że ostatnia wystawa gazetek ściennych spełniła swoje zadanie, a zainteresowanie nimi w zakładach znacznie wzrosło. Gdy chwali pogłębienie się ideologiczne zamieszczonych artykułów, do świetlicy wchodzi Maria. Kiedy bohaterka rozgląda się, audytorium zostaje ukazane od frontu – nad siedzącymi góruje portret Lenina, na ścianach wiszą gazetki. Redaktor zapowiada wręczenie nagród wyróżnionym zespołom, zajmujący miejsce za stołem towarzysz Kubiak przyjmuje podziękowania za udostępnienie świetlicy w celu zorganizowania wystawy. Maria i Mateusz zajmują miejsca na krzesłach. Przemowę kończy zachęta do działania – jako że gazetki dowiodły, iż robotnicy dobrze radzą sobie z pisaniem, ruch korespondentów fabrycznych powinien mimo przykrości doznawanych ze strony władz zakładowych kontynuować odważną krytykę; redaktor zapewnia, że jeżeli będą pisać prawdę, nic im nie grozi – redakcja bierze odpowiedzialność na siebie. Maria mówi do Mateusza, że wobec tego nie muszą iść do Kubiaka.
SEKWENCJA 8 Mieszkanie Marii. Ukazana w detalu kartka papieru, którą zapisuje Maria. Zaczyna od apostrofy do redakcji, którą skreśla i przepisuje w innej formule. Półzbliżenie przedstawiające zamyśloną bohaterkę wspierającą głowę na ręce trzymającej pióro. Średni plan ujawnia, że kobieta nie jest sama – przy stole siedzi z nią przeglądający zeszyt brat. Zaciekawiony tym, że siostra nie je, pyta o list, a gdy słyszy, że to artykuł do gazety, postanawia mu się przyjrzeć. Maria narzeka na trudności z pisaniem i niemożność poproszenia o pomoc ojca. Brat zaś udziela jej wskazówki – zamiast uniżonej formuły „Szanowna Redakcjo”, sugeruje neutralne „Do Redakcji”, po czym ponagla ją do wyjścia, aby nie spóźnili się do teatru. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 9 Teatr. Maria w towarzystwie brata siedzi na widowni, oglądają scenę z I aktu sztuki Aleksandra Korniejczuka pt. „Makar Dubrawa”. W scenie tej Makara odwiedza zięć Paweł, a zarazem naczelnik kopalni „Gwiazda”. Rozmawiają o korespondencie, który napisał niepochlebny artykuł o sytuacji w „Gwieździe”. Ten sam człowiek interweniował dawniej w „Prawdzie” w sprawie dyrektora kopalni, którego w wyniku doniesień gazety o niewłaściwych praktykach usunięto i poddano pod sąd. Paweł obawia się, że korespondent chce, ażeby i on podzielił los poprzedniego dyrektora. Makar tłumaczy mu, że korespondent pragnie jedynie, aby wykorzystywano w pełni możliwości, jakie oferuje technika, a „Gwiazda” zajaśniała nad całym Donbasem; chce dożyć do komunizmu. Mężczyźni spierają się o to, czy i Pawłowi zależy na tym samym. Zirytowany Paweł ostrzega teścia, że lada chwila może stracić cierpliwość. Poruszona słowami Makara Maria mówi bratu, że jednak napisze do redakcji.
SEKWENCJA 10 Ukazana w detalu kartka papieru, którą zapisuje Maria. Pisze do redakcji o problemie nieparowanych szpul i bezowocnej interwencji u dyrekcji zakładu. Podpisuje się imieniem i nazwiskiem. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 11 Kadr wypełnia opublikowany już w gazecie tekst pt. „To powinno ulec zmianie” w kolumnie „Nasi korespondenci piszą”. W tle słychać gwar zmieszanych ludzkich głosów komentujących treść artykułu. Następne ujęcie przedstawia siedzącego na ławce, zaczytanego w gazecie mężczyznę, na dalszym planie gorączkowo rozprawia grupa osób, spierających się o kwestię parowania szpul. Gdy zjawia się zmierzająca do pracy Maria, mężczyzna składa gazetę, obserwując ją. Współpracownicy atakują bohaterkę, oskarżając ją o działanie na szkodę zakładu, wygórowane mniemanie o sobie, a nawet obrazę pamięci własnego ojca, który był jednym z założycieli pierwszej rady załogowej w fabryce. Podnoszą się pojedyncze głosy w obronie kobiety – starsza koleżanka przyznaje jej rację, oburzony Mateusz krzyczy, że dobrze zrobiła, a skoro dyrekcja nie chciała z nimi rozmawiać – niech teraz czyta. Nagle zjawia się towarzysz Kubiak, zapraszając Marię na rozmowę.
SEKWENCJA 12 Maria składa samokrytykę, wyrażając żal z powodu napisania artykułu. Kubiak uspokaja ją, każąc nie przejmować się i kontynuować pracę jak dawniej. Mówi, że zdrowa krytyka jest im bardzo potrzebna, na dowód pokazując najświeższy artykuł Stalina o zadaniach korespondentów robotniczych i chłopskich. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 13 Gabinet dyrektora fabryki. Wchodzi sekretarka. Mężczyzna z pochmurną miną składa czytaną gazetę i pyta ją, czy jest już Rzecka. Kobieta przekazuje mu telegram i wychodzi, aby zawołać Marię. Dyrektor odczytuje telegram, który wypełnia kadr – Minister Przemysłu Lekkiego winszuje mu przekroczenia planu. Z zadowoleniem wygładza kartkę z telegramem, kiedy sekretarka wprowadza do środka Rzecką. Poucza bohaterkę, że tego rodzaju problemy rozwiązuje się bezpośrednio z dyrekcją i udziela jej reprymendy za upublicznienie sprawy, czym podważyła autorytet fabryki. Do gabinetu wchodzi Kubiak, pyta o parowanie szpul. Dyrektor zbywa go i ostrzega Marię, że jeśli jeszcze raz napisze do gazety bez jego wiedzy, będzie musiała rozstać się z tkalnią. Gdy kobieta wychodzi, Kubiak sprzecza się z dyrektorem o prawo robotników do krytykowania władz zakładowych. Ten drugi przestrzeń na krytykę widzi jedynie na naradach produkcyjnych oraz zamkniętych zebraniach. Kubiak zapewnia, że inni również popełniają błędy i na przykładzie tkalni mogą nauczyć się, jak je naprawiać. Podnosi kwestię spadku jakości produkcji w fabryce w ostatnich tygodniach. Dyrektor przyznaje, że w istocie może to mieć związek z nieparowaniem szpul, wydał już zresztą decyzje o przywróceniu ich parowania. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 14 Robotnik wyciąga z pieca wyparowane szpule i dostarcza je Rzeckiej na halę produkcyjną. Bohaterka z zadowoleniem ogląda nici i montuje szpulę na krośnie, po czym wymienia uśmiechy z pracującym w pobliżu Mateuszem. Seria ujęć ukazujących maszyny tkackie wytwarzające materiał bez wad. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 15 Koniec zmiany z fabryce. Maszyny zatrzymują się, kilka osób opuszcza halę. Mateusz podchodzi do Marii, żeby opowiedzieć jej o powstawaniu zespołów najwyższej jakości. Przerywa im jedna ze współpracownic, która przyznaje, że myliła się – Rzecka miała rację. Mateusz sugeruje Marii, aby i oni założyli zespół najwyższej jakości. Biorą się do pracy, dopingowani przez Kubiaka.
SEKWENCJA 16 Grupa kobiet przepisuje na maszynach dyktowany przez inną tekst. W pomieszczeniu pojawia się redaktor, który przemawiał wcześniej na zebraniu. Dyktująca kobieta informuje go, że to nowy artykuł Rzeckiej. Tekst dotyczy odpowiedzi na hasło walki o jakość, w ramach której w tkalni od najbliższego poniedziałku podejmą współzawodnictwo trzy zespoły najwyższej jakości. Kobieta uważa, że Marią koniecznie trzeba się bliżej zająć. Mężczyzna przypomina jej, że za miesiąc zaczynają kursy.
SEKWENCJA 17 Dyrektor podsumowuje naradę z kierownikami, mówiąc im, że osiągnięcia ilościowe fabryki to nie wszystko, baczniejszą uwagę trzeba zwrócić na jakość; prosi ich o przygotowanie wniosków w odnośnej sprawie. Do pomieszczenia wchodzi sekretarka, informując dyrektora o nowym artykule Rzeckiej. Gdy rozmawiają, na ścianie ponad nimi widoczny jest portret Bieruta. Sekretarka podaje przełożonemu gazetę, a kiedy ten czyta w milczeniu, kobieta proponuje mu przeniesienie Rzeckiej z tkalni, aby nie miała o czym pisać. Dyrektor ruga ją, zwracając uwagę na wartość, jaką przedstawia dla fabryki rzeczony artykuł, a następnie zachęca kierowników do zapoznania się z tekstem. Szorstko odprawia sekretarkę. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 18 Hala produkcyjna. Maria notuje w zeszycie, stojąc przy maszynie. Następnie przekazuje go współpracownicy, kobiety wymieniają uśmiechy i uściski dłoni. Maria podchodzi do Mateusza, wychodzą z hali wraz z kilkoma innymi osobami. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 19 Dyrektor siedzi za biurkiem, czytając gazetę. Kadr wypełnia artykuł pt. „Zakładamy zespoły najwyższej jakości”, w którym Rzecka omawia statystyki uwydatniające spadek jakości produkcji w ostatnim czasie, zastanawiając się kto ponosi za to winę. Wyliczając, wymienia również kierownictwo fabryki. Informuje o inicjatywie robotników, którzy remedium na ten stan rzeczy upatrują w tworzeniu zespołów najwyższej jakości. Dyrektor odrywa wzrok od gazety i marszcząc brwi, spogląda na wiszący na ścianie wykres opatrzony napisem „Wykonanie planu produkcji.”, odnotowującym znaczący spadek. Po chwili zastanowienia postanawia udać się do gabinetu Kubiaka, który kończy właśnie rozmowę z jednym z robotników; za jego biurkiem znajdują się flaga z napisem „P.Z.P.R.” oraz transparent z hasłem: „POKÓJ ZWYCIĘŻY”, na ścianach wiszą portrety Engelsa i Marksa. Dyrektor pyta towarzysza o opinię na temat inicjatywy Rzeckiej, po czym wyciąga papierosa. Kubiak uspokaja go, zapewniając, że Maria wypróbowała już swoje siły, a jej wyniki na pewno zachęcą innych. Dyrektor przyznaje, że jej ostatni artykuł otworzył mu oczy – dostrzega teraz niebezpieczeństwo, jakie mu groziło. Nie doceniał krytyki i inicjatywy robotników, nie zauważał wielu rzeczy i ludzi. Oświadcza, iż czuje potrzebę szerokiej krytyki swojej dotychczasowej działalności. Kubiak mówi, że partia była poważnie zaniepokojona reakcją dyrektora na artykuł Rzeckiej. Poleca mu przyjść na najbliższe zebranie egzekutywy – wówczas partia ustosunkuje się do jego samokrytyki. Muzyka instrumentalna.
SEKWENCJA 20 Maria wraz z grupą robotników otaczają mężczyznę w okularach, który kontroluje jakość wyprodukowanego materiału. Na ścianie wisi plakat ogłaszający wkroczenie w plan 6-letni. Do zgromadzonych podchodzi Kubiak, nadeptując przez nieuwagę na leżącą na ziemi pieczątkę z napisem „BRAK”. Mężczyzna wyjaśnia, że jest ona teraz prawie niepotrzebna. Zapytany o wyniki Rzeckiej, odpowiada: sama prima, i pieczątkę z takim właśnie napisem przybija na ostatniej partii. Kubiak pyta zebranych, kto z Rzecką, na co podnosi się chór entuzjastycznych głosów. Maria z radością ogłasza, że od dziś nie będzie więcej „braków”, na co Kubiak odpowiada jej, że prawda zawsze zwycięża. Mateusz, Rzecka, Kubiak i pozostali chwytają się pod ramiona i z szerokimi uśmiechami na twarzach maszerują w kierunku obiektywu kamery. Muzyka instrumentalna.
TYŁÓWKI Czarna plansza, biały napis: 1. KONIEC Muzyka instrumentalna.

Słowa kluczowe:

  • FABRYKA

  • GAZETA

  • KONTROLA JAKOŚCI

  • KORESPONDENT ROBOTNICZY

  • KORNIEJCZUK ALEKSANDER

  • LIST

  • MAKAR DUBRAWA

  • MASZYNA TKACKA

  • MINISTERSTWO PRZEMYSŁU LEKKIEGO

  • PAŃSTWOWE ZAKŁADY PRZEMYSŁU BAWEŁNIANEGO

  • PAŃSTWOWY TEATR NOWY W ŁODZI

  • PRACA

  • PRODUKCJA TKANIN

  • ROBOTNICY - POLSKA - PLAN 6-LETNI

  • ROBOTNIK

  • SOCJALIZM

  • STALIN JÓZEF (1878-1953)

  • SZTUKA TEATRALNA

  • TEATR

  • TELEGRAM

  • TKALNIA

  • ZEBRANIE POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ

  • ZWIĄZEK MŁODZIEŻY POLSKIEJ 1948 - 1957

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności.
Akceptuję pliki cookies z tej strony
x