Szczegóły materiału - Szkoła Filmowa w Łodzi

Wzorowe małżeństwo

Informacje ogólne:

Identyfikator: Wzorowe_malzenstwo
Typ materiału: Etiuda fabularna
Rok produkcji: 1956
Długość materiału: 00:14:01
Nośnik wyjściowy: taśma 35mm
Kolor: czarno-biały
Dźwięk: udźwiękowiony
Uwagi

Prawa autorskie:

Właściciele:: PWSFTviT

Profil na Filmpolski.pl:

Opisy:

Małżeństwu z pięćdziesięcioletnim stażem zostaje przyznany Krzyż Zasługi za wzorowe pożycie. Podczas gdy żona nie może doczekać się uroczystości, męża odstręcza myśl o wystawianiu ich związku na widok publiczny. Wybucha między nimi kłótnia, w trakcie której obrzucają się obelgami i oskarżają wzajemnie o własne nieszczęście. Ostatecznie biorą udział w ceremonii, przed odebraniem medali wysłuchując nieprzystających do rzeczywistości peanów na cześć swojej relacji. Siła emocjonalnej perswazji przemówienia przewodniczącego Prezydium oraz dochodzące z zewnątrz słowa piosenki „Pierwszy siwy włos” sprawiają, że małżonkowie zapominają o animozjach i ze wzruszeniem okazują sobie czułość.

Twórcy:

Sekwencje:

CZOŁÓWKA/SEKWENCJA 1 Zbliżenie rąk starszej kobiety cerującej skarpetę. Na tle ujęcia białe napisy w ramce zdobionej po bokach rysunkami gołąbków i orderu u góry: 1. P.W.S.F. przedstawia film wg. noweli T. Różewicza 2. Wzorowe Małżeństwo! 3. zdjęcia Henryk Depczyk 4. udział biorą: Ł. Bracka • R. Hubczeńko • W. Kwaskowski • J. Teryks • Cz. Przybyła 5. scenariusz i realizacja Aleksander Pfau Odjazd kamery pokazuje bohaterkę w przestrzeni mieszkania. Widać kolorowe tapety, bibeloty, zabawki, szklane wazony i zabytkową szafę. Na ścianie wisi zegar z kukułką, na dywanie śpi pies. Kobieta robi się senna, przymyka oczy. Nagle rozlega się pukanie do drzwi. Okazuje się, że to listonosz, który informuje ją, że wraz z mężem Józiem zostali wezwani przed Prezydium Miejskiej Rady Narodowej na jutro na godzinę dziesiątą, ponieważ został im przyznany Krzyż Zasługi za pięćdziesiąt lat wzorowego pożycia małżeńskiego. Bohaterka podpisuje odbiór wiadomości. Listonosz składa jej „serdeczne kondolencje z powodu tej pięknej rocznicy”. Kobieta ucisza ujadającego głośno psa. Siada na krześle z kopertą w ręku, w tle ćwierka kanarek. Kobieta uśmiecha się, słysząc za drzwiami kroki powracającego męża. Wytarłszy buty w wycieraczkę, starszy mężczyzna wchodzi do domu. W progu słyszy o wizycie listonosza, całuje żonę na powitanie i odbiera od niej kopertę. Zdjąwszy ubranie, podchodzi do klatki z kanarkiem, dosypuje mu pokarmu i rozbawiony treścią listu deklaruje, że nie pójdzie do Prezydium. Gdy żona żąda wyjaśnień, stwierdza, iż nikogo nie powinno obchodzić, czy żyją wzorowo czy nie; dotychczas żyli cicho, nie ma więc powodu, by wystawiać się na widok publiczny. Starsza kobieta otwiera szafę, aby wybrać odpowiednie ubranie na tę okazję i przekonuje, że osoby z Prezydium mogą się na nich pogniewać, a wstydzić przecież nie ma się czego - zatem lepiej pójść. Józio siada z papierosem i rozkłada na stole karty do pasjansa. Rozentuzjazmowanej żonie proponuje, żeby wybrała się po medal sama, jeśli ma na to ochotę. Bohaterka zabiera się za prasowanie spodni męża i wyraża gotowość do pojawienia się w Prezydium bez niego. Mąż drwi z niej i pyta, kiedy Krzyż będzie wręczany. Gdy słyszy, że uroczystość ma się odbyć nazajutrz o dziesiątej, przypomina jej, iż o tej porze wychodzi na spacer. Kontynuują rozmowę przez ścianę z dwóch pomieszczeń. Żona nazywa starszego mężczyznę zrzędą i nie ustępuje, powołując się na nowy argument - będą tam sami szanowni ludzie, a ona całe dnie nie ma się do kogo odezwać. Józio stwierdza, że jemu jest dobrze bez gości, a żona może się do niego nie odzywać. Bohaterka zastanawia się, czy rozzłoszczony mąż zacznie krzyczeć, dodając, iż przez całe pięćdziesiąt lat nie chciał z nią chodzić na spacery, do teatru czy cukierni. Starszy mężczyzna bierze do ręki „Przekrój”, ale nie potrafi skupić się na gazecie. Kobieta wyrzuca mu, że inni wszędzie chodzili z żonami, on zaś zachowywał się jak kawaler, podczas gdy jej zostawało pranie, szorowanie i gotowanie. Następuje zbliżenie wiszącego w kuchni obrazu przedstawiającego całujące się gołąbki. Żona wychyla się zza ściany kuchni i wspomina, jak koleżanki zazdrościły jej szczęścia, którego w rzeczywistości nie doświadczyła. Bliska płaczu opowiada o jego nieczułym zachowaniu, które cierpliwie znosiła. Oboje wykonują coraz bardziej nerwowe ruchy - jedno odreagowuje, operując żelazkiem, drugie - nożem do papieru. Zdenerwowany Józio próbuje usprawiedliwiać się tym, że bohaterka nie nadawała się na partnerkę do rozmowy, ponieważ była zbyt głupia. Według niego myślała tylko o szmatkach, spaniu i jedzeniu; nigdy nie powiedziała nic mądrego i sam przez nią zgłupiał. Wysłuchując obelg na swój temat, starsza kobieta dociska syczące żelazko. Nie wytrzymuje i zaczyna płakać, nazywając go złośliwym staruchem. Mąż każe jej milczeć i chowa się za „Przekrojem”. Z zegara wyskakuje kukułka. Małżonkowie obrzucają się wyzwiskami, starszy mężczyzna wykonuje obraźliwe gesty, żona trzaska drzwiami, huk zrzuca maskotki z półek na głowę Józia. W kuchni rozlega się dźwięk tłuczonych naczyń. Z zegara znów wyskakuje kukułka. Muzyka instrumentalna.

SEKWENCJA 2 Elegancko ubrani małżonkowie stoją na podium, trwa uroczystość na ich cześć. W sali znajdują się również pies oraz listonosz. Chór dziecięcy wykonuje „Sto lat!”, akompaniuje mu fortepian. Dołącza strażacka orkiestra dęta, ale nie zgrywa się z melodia fortepianu. Narasta kakofonia dźwięków, grupy wykonawców próbują wzajemnie się zagłuszyć. Popiersie Chopina trzęsie się pod ścianą. Fotograf robi bohaterom pamiątkowe zdjęcie. Przewodniczący Prezydium zbliża się do mównicy, jego buty skrzypią głośno przy każdym kroku. Przedstawia zebranym parę jubilatów, porównując ich do dwóch gruchających gołąbków. Mąż i żona rozglądają się po sali, pod sufitem wisi baner z napisem „WZOROWE POŻYCIE TO WALKA O POKÓJ”, na ścianie portret premiera Cyrankiewicza. Mężczyzna każe zgromadzonym wzorować się na odznaczonej parze, która nigdy nie podnosiła na siebie ręki, nie sprzeczała się, ani nie obrzucała złymi słowami. Wzrok Józia pada na napis „SOCJALIZM”. Przewodniczący Prezydium zachęca do podziwiania ich, brania wzoru z harmonii serc i ogniska domowych uczuć, bycia takimi jak oni, zazdroszczenia im szczęścia. Schowana między krzesłami dziewczynka ciągnie kabel z mikrofonem, który odsuwa się od mówcy. Fortepianista i dyrygent orkiestry zastygli w gotowości do wznowienia gry. Małżonkowie patrzą na siebie z niesmakiem. Przewodniczący rady Narodowej bierze od listonosza medale i, skrzypiąc obuwiem, zbliża się do podium, aby udekorować parę. Muzycy wykonują „Sto lat!”. Starsza kobieta siedząca na widowni popycha małą dziewczynkę z bukietem ku podium. Zapłakane dziecko niechętnie zbliża się do jubilatów i wręcza staruszce kwiaty. Przemawiający zachwyca się szlachetnością, troskliwością, oddaniem, poświęceniem, jakie kryją się w ich obliczu. Żona dzieli się z Józiem kwiatami. Przewodniczący Prezydium coraz bardziej wzrusza się własnym monologiem, musi ocierać łzy. Napięte kable rozłączają się, przestaje być słyszalna przemowa, za to z zewnątrz dochodzą słowa piosenki Mieczysława Fogga „Pierwszy siwy włos, wydobywającej się z głośników umieszczonych nad samochodem. Tekst utworu wzrusza do łez małżonków, którzy patrzą na siebie z miłością, emocjom ulegają także pozostali uczestnicy ceremonii - w tym mundurowi. Łzy płyną nawet z trąbek i oczu rzeźby Chopina. Rozlegają się gromkie brawa. Po zakończeniu ceremonii listonosz Smolana pomaga przewodniczącemu Prezydium zejść boso po śliskich schodach prowadzących na zewnątrz. Starsza odznaczona para odchodzi wraz z psem na tle zimowego krajobrazu. Muzyka instrumentalna.

TYŁÓWKI Na tle ujęcia ukazuje się biała ramka z czołówki, kiedy zastępuje je czarna plansza, w środku pojawia się napis: 1. Koniec Muzyka instrumentalna.

Słowa kluczowe:

FOGG, MIECZYSŁAW (1901-1990)
KOBIETA
KRZYŻ ZASŁUGI
MAŁŻEŃSTWO
MĄŻ
MEDAL
MĘŻCZYZNA
MIŁOŚĆ
PIES
POŻYCIE MAŁŻEŃSKIE
PREZYDIUM MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ
ROCZNICA ŚLUBU
RÓŻEWICZ, TADEUSZ (1921-2014)
STARSZA KOBIETA
STARSZY MĘŻCZYZNA
UROCZYSTOŚĆ
ZEGAR Z KUKUŁKĄ
ŻONA